16 czerwca 1944 r. w walce stoczonej pod Jewłaszami nad Niemnem na terenie obecnej Białorusi w ataku na niemieckie bunkry poległ legendarny dowódca partyzancki Jan Piwnik „Ponury”. Został pochowany na wiejskim cmentarzu we wsi Wawiórka. Pochodził z Janowic w gminie Waśniów, gdzie urodził się 31 sierpnia 1912 roku, uczył się w ostrowieckim Gimnazjum i Liceum im. Joachima Chreptowicza. Po maturze wstąpił do Szkoły Podchorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Ukończył ją w 1933 r. Rok później uzyskał stopień podporucznika rezerwy. W latach 1935-1939 był funkcjonariuszem policji. Skończył Szkołę Oficerów Policji Państwowej w Mostach Wielkich. W kampanii wrześniowej 1939 r. Jan Piwnik uczestniczył jako dowódca kompanii w zmotoryzowanym batalionie polowym policji. Internowany na Węgrzech, zdołał uciec i dotrzeć do Francji, gdzie w 1940 r. służył w 4. Pułku Artylerii Ciężkiej. Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii. W listopadzie 1941 roku, jako jeden z pierwszych cichociemnych, został zrzucony do kraju. Początkowo otrzymał przydział do V Oddziału Komendy Głównej AK, zajmującego się zrzutami lotniczymi. Od maja 1942 r. wchodził w skład “Wachlarza” czyli elitarnej organizacji ZWZ-AK działającej głównie na terenach położonych poza wschodnią granicą Rzeczypospolitej, która zajmowała się wywiadem i dywersją. W czerwcu 1942 r. objął w niej dowództwo II odcinka w Równem. Aresztowany przez Niemców w Zwiahlu, zdołał uciec z więzienia i przedostać się do Warszawy. 18 stycznia 1943 r. wsławił się brawurową akcją rozbicia więzienia w Pińsku, skąd uwolnił m.in. cichociemnego – Alfreda Paczkowskiego “Wanię”.

Od czerwca 1943 r. pełnił funkcję szefa Kedywu Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK, gdzie został dowódcą Zgrupowań Partyzanckich, które przybrały jego pseudonim “Ponury”. Założył partyzanckie obozowiska na Wykusie i na Szczytniaku w Górach Świętokrzyskich. Dowodzone przez niego zgrupowanie było wówczas największą zwartą jednostką Armii Krajowej. W lutym 1944 r. “Ponury” został przeniesiony na obszar Nowogródzkiego Okręgu AK, gdzie w maju 1944 r. powierzono mu dowództwo VII batalionu 77 pułku piechoty AK. Swą ostatnią walkę stoczył 81. lat temu.

Byli żołnierze “Ponurego” przez długi czas daremnie zabiegali o sprowadzenie jego prochów z Białorusi do kraju i godne ich pochowanie na ojczystej ziemi. Udało się to dopiero w 1987 r. Prochy “Ponurego” ekshumowano z cmentarza w Wawiórce i 12 czerwca 1988 r. uroczyście złożono w klasztorze cystersów w Wąchocku. Jan Piwnik był odznaczony Orderem Virtuti Militari kl. V oraz dwukrotnie Krzyżem Walecznych. Pośmiertnie mianowany został majorem, a w czasach III RP uczyniono go m.in. patronem świętokrzyskiej policji, ostrowieckiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Szkoły Podstawowej w Mominie i ulicy w Ostrowcu Świętokrzyskim.

poprzednie następne
W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki czytaj więcej